Actinische keratose is een aandoening en onderdeel van het specialisme dermatologie

Wat is actinische keratose?

De aandoening staat ook wel bekend als zonneschade van de huid. Actinische betekent ‘door zon veroorzaakt’ en keratose ‘verhoorning’. Het veroorzaakt namelijk ruwe, verhoornde huidplekken. Meestal ontstaat het op latere leeftijd. Vooral blanke mensen met blond haar en blauwe ogen hebben een grote kans om actinische keratose te ontwikkelen. Volgens een schatting loopt dit zelfs op tot 80% van deze groep. Omdat zo’n huidplek in sommige gevallen een plaveiselcelcarcinoom (vorm van huidkanker) kan worden, is het belangrijk dat u het laat behandelen. 

Symptomen

Het ziet eruit als ruwe, vaak rode huidplekjes van een paar millimeter tot een paar centimeter groot. Deze komen voor op lichaamsdelen die veel in de zon komen. Denk bijvoorbeeld aan uw gezicht en hoofd, decolleté, onderarmen en handruggen. Vaak bloeden de plekjes makkelijk en ze zijn soms pijnlijk wanneer u ze aanraakt. U heeft meestal meerdere van deze plekken op de huid. De aandoening komt ook voor op de lippen. In dat geval heeft u last van verhardingen, schilfers, roodheid en kloofjes. 

Oorzaken van actinische keratose

Het is geen toeval dat actinische keratose voorkomt op lichaamsdelen die het meeste zonlicht zien. De oorzaak is namelijk langdurig te veel UV-straling op de huid. Het is daarmee een langetermijneffect van vaak zonnen. Toch is dat te kort door de bocht. Want hoe ouder u bent en hoe lichter uw huid, hoe meer kans u heeft op deze aandoening. Daarvoor hoeft u geen zonaanbidder te zijn. Ook hierdoor ontstaat actinische keratose: 

  • Veel fietsen
  • Vaak tuinieren
  • Regelmatig onder de zonnebank
  • Vaak op een zonnig terras of in de tuin zitten
  • Andere activiteiten waarbij u (ongemerkt) veel blootstelling heeft

Behandeling en onderzoek

Uw dermatoloog stelt meestal met het blote oog vast of het bij uw huidplekken om actinische keratose gaat. Zijn de plekken erg rood of heeft u last van wondjes of een zwelling? Dan neemt de arts een huidbiopsie om uit te sluiten dat het om huidkanker gaat. Als u de diagnose heeft, zijn er verschillende manieren om de aandoening te behandelen: 

  • Bevriezen met vloeibare stikstof: Heeft u maar een paar plekjes? Dan is de beste en snelste behandeling om die te bevriezen met stikstof. Soms is het nodig om de plekjes na de verdoving oppervlakkig weg te krabben en te branden.
  • Een crème smeren: Als u grote plekken heeft, dan is het handiger om deze te behandelen met een 5-fluorouracilcrème of imiquimodcrème, zoals Efudix-crème. Deze smeert u 3 tot 4 weken lang 2 keer per dag op de plekken.
  • Fotodynamische therapie: Bij deze behandeling brengt de arts een lichtgevoelige crème aan op de plekken. Na een aantal uur inwerken belicht de dermatoloog de plekken met een speciale lichtbundel. Daardoor ontstaat een ontstekingsreactie die de slechte cellen aanpakt en de goede cellen zoveel mogelijk met rust laat.

Samen met uw dermatoloog bespreekt u wat in uw geval de beste behandeling is. Natuurlijk kunt u ook altijd met andere vragen bij hen terecht.