Oktober is borstkankermaand. In deze maand staan we extra stil bij borstkanker waarbij het belang van vroege opsporing groot is. Een belangrijk onderdeel voor het stellen van de juiste diagnose is een mammografie. Een onderzoek waar veel vrouwen vaak toch een beetje tegenop zien. Maar waarom is het maken van deze foto nog altijd zo belangrijk voor de diagnose en zitten er ook nadelen aan? Samen met een van onze radiologen vertellen we erover.
Een mammografie is een onderzoek waarbij er foto’s worden gemaakt van de borst. Op die manier kunnen er eventuele afwijkingen worden opgespoord. Een mammograaf is een röntgenapparaat. Tijdens het onderzoek moet de borst worden gecomprimeerd tussen twee platen. Dit moet niet te hard en niet te zacht gebeuren, zodat het klierweefsel goed te zien is op de foto. Van iedere borst maak je foto’s, één verticaal (van boven en onder) en één schuin in de richting van de oksel. Op deze manier kan de radioloog de borst goed beoordelen. “Wij detecteren afwijkingen, goedaardig en kwaadaardig, en kijken of deze verder onderzocht moeten worden,” aldus radioloog N.J.M. Aarts. Dit kunnen allerlei soorten afwijkingen zijn. Zo kijk je naar massa’s, maar bijvoorbeeld ook naar kleine verkalkingen.
Nog steeds de basis
Deze verkalkinkjes kunnen wijzen op hele vroege vormen van borstkanker. Die zie je eigenlijk alleen maar goed op een foto. Daarom is die foto nog steeds de basis en is het bevolkingsonderzoek (bvo) borstkanker ook zo belangrijk voor vroege diagnostiek. Wanneer je als vrouw naar DC Klinieken komt voor een borstonderzoek wordt er, wanneer je klachten hebt, aansluitend vaak ook een echo gedaan. “Meestal doen we een mammografie én een echografie om een volledig beeld te krijgen. Bij vrouwen onder de 30 die komen voor een bobbeltje doen we vaak alleen een echografie.” Dit komt omdat die bobbeltjes meestal goedaardig zijn. Deze afwijkingen komen relatief vaak voor. Bovendien hebben vrouwen onder de 30 veel klierweefsel. Dit maakt de beoordeling van de mammografie minder goed.
Op welke symptomen let je zelf?
Om er op tijd bij te zijn is het belangrijk om jezelf goed te blijven checken en om mee te doen aan het bevolkingsonderzoek. Maar op welke symptomen let je? “Er bestaan veel websites waarop goede adviezen staan hoe vrouwen zichzelf kunnen controleren en op welke symptomen ze moeten letten. Vooral als ze iets voelen wat niet pijnlijk en niet mobiel is, zoals bijvoorbeeld een huidonttrekking, zijn dat ‘alarmsymptomen’. Pijn zonder dat vrouwen iets voelen is eigenlijk altijd goedaardig. Pijn is daarom voor ons een geruststellende klacht.” Dit komt volgens de radioloog omdat pijn meestal wordt veroorzaakt door het klierweefsel. Hij benadrukt nog wel dat je alleen aan het bevolkingsonderzoek mag meedoen als je geen klachten hebt. Daar worden foto’s alleen gescreend en niet aandachtig beoordeeld. Ze gaan er niet vanuit dat er iets is en kijken dus meer zwart-wit. Als je wel klachten hebt, is het advies altijd om naar de huisarts te gaan.
Een gevaarlijk onderzoek?
Ondanks dat vroege opsporing erg belangrijk is, zijn er ook vrouwen die het onderzoek niet willen ondergaan. Mede omdat ze bang zijn voor de risico’s. “Er bestaan een hoop verhalen over dat het een gevaarlijk onderzoek zou zijn, maar voor de vrouw is het geen risicovol onderzoek,” vertelt N.J.M. Aarts. Er komt een hele lage dosis straling vrij bij het onderzoek. Dit is bij wijze van spreken hetzelfde als bij een retourtje met het vliegtuig naar Londen. Er zit eigenlijk overal straling om ons heen. Als je een banaan eet, als je met het vliegtuig gaat en zelfs uit de muren komt straling. Die is zo laag dat dit geen invloed heeft op het individu. Bovendien zijn er wettelijk regels voor. De apparaten voor de mammografie worden streng gecontroleerd op dat ze doen wat ze moeten doen.
Angst voor de pijn
Maar ook de pijn maakt veel vrouwen angstig. Het onderzoek kan voor vrouwen best wel vervelend zijn. Hoe ontspannener de vrouw is, des te minder pijnlijk het onderzoek is. Als je gaat verkrampen, krijg je juist meer klachten en wordt de foto minder mooi. De rol van de laborant is daarin van groot belang. Het is belangrijk dat laboranten affectie hebben met het onderzoek en begrijpen hoe het werkt. Toch ligt het er volgens de radioloog ook nog aan waar het onderzoek wordt gedaan. “Bij het bevolkingsonderzoek is de werkdruk heel hoog en heel veel vrouwen hebben daar relatief een negatieve ervaring. Dat ligt puur aan de werkdruk. Bij DC Klinieken valt het over het algemeen wel mee.”
Snel terecht bij DC Klinieken
Bij DC Klinieken kun je snel terecht voor een mammografie met een verwijzing van de huisarts. Dit is heel fijn om snel ongerustheid weg te nemen of om te kunnen handelen wanneer er wel een afwijking gevonden wordt. Wanneer er een afwijking wordt gevonden, kunnen patiënten direct naar het ziekenhuis. De lijntjes met de omliggende ziekenhuizen zijn goed. We zorgen ervoor dat patiënten bij wijze van spreken nog diezelfde dag naar het ziekenhuis gaan voor vervolgstappen.